Herpetik Keratit Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Bir virüs gözü bu kadar etkileyebilir mi? Herpes simpleks virüsünün neden olduğu herpetik keratit yani göz uçuğu nedir? Belirtileri ve tedavi seçenekleri nelerdir?

Herpetik Keratit Nedir?

Herpetik keratit (göz uçuğu), gözün şeffaf ön kısmı olan korneanın herpes simpleks virüsünün neden olduğu bir enfeksiyonudur. Cinsel organları etkileyen herpes simpleks virüsü tip 2 iken, gözleri ve ağzı enfekte eden herpes simpleks virüsü tip 1’dir.

Bu enfeksiyon korneanın farklı katmanlarını etkileyebilir ve iltihabi bir reaksiyon oluşturabilir. Ayrıca iris gibi gözün daha derin yapılarını da enfekte edebilir ve gözün içinde iltihaplanmaya neden olabilir.

Herpetik keratite “zona” olarak bilinen herpes zoster virüsü de neden olabilir. Belirtiler, koşullar ve tedavi herpes simpleks keratitinden farklıdır.

Herpetik Keratit Ciddi Bir Hastalık Mıdır?

Kökeni ne olursa olsun, göz uçuğu gelişmiş ülkelerde körlüğün en yaygın nedenlerinden biridir. Dünya çapındaki etkisinin 1,5 milyon vaka olduğu tahmin edilmektedir ve bazı çalışmalar kornea nakli endikasyonlarının %’inin herpetik keratitten kaynaklandığını göstermektedir.

Herpetik keratit genellikle korneanın sadece en yüzeysel tabakası olan epiteli etkiler ve yara izi bırakmadan zamanla kaybolacak ülserlere neden olur. Daha şiddetli herpetik keratit vakalarında, kornea stroması ve endoteli etkilenerek korneada ülserasyona ve skarlaşmaya neden olabilir.

Enfeksiyonun neden olduğu kornea endotelinin incelmesi, bazı durumlarda kornea delinmesine bile yol açabilir ve kornea naklini gerektirebilir.

Nedenler ve Risk Faktörleri

Herpes simpleks virüsü mukozadan mukozaya temas yoluyla, ağızdan ağıza veya virüs yüklü tükürük ile gözyaşı gibi enfekte olmuş mukoza zarları tarafından üretilen salgılar yoluyla göze yayılır. Virüs göze bulaştıktan sonra bir daha asla temizlenmez. Keratit belirtileri veya semptomları ortadan kalktığında, virüs gözün sinir sisteminde uykuda kalır.

Virüs aktif hale geldiğinde keratit tekrarlar. Uyuyan virüsü “uyandırabilecek” ve tekrarlayan keratite neden olabilecek faktörler hakkında çeşitli hipotezler vardır. Bugüne kadar yapılan çalışmalar bunları doğrulayamamış olsa da güneşe maruz kalma, stres,bazı ilaçlar veya savunma sisteminin zayıflaması bunlar arasında sayılabilir.

Herpetik Keratit Türleri

Herpetik keratitin türleri şu şekildedir:

• Epitelyal herpetik keratit: Sadece korneanın üst tabakasını (epitel) etkiler ve dendritik ile lineer formda küçük dallanma yaralarına neden olur.
• İmmün stromal keratit: Korneanın daha derin katmanlarının iltihaplı reaksiyonudur. Aktif herpetik enfeksiyon atağından bir süre sonra ortaya çıkabilir. Bu durumda virüs olmadığı için hastalığın bulaşma riski yoktur. Ancak antikorların virüsün antijenlerine karşı bir reaksiyonu söz konusudur.
• Nekrotizan stromal keratit: Bu en şiddetli tiptir. Virüs kornea dokusunu tahrip eder ve iltihaplı bir reaksiyona neden olur. Bu durumda aktif herpetik virüsler bulunur. Daha kalın bir yara izi bırakan ve daha büyük görsel sekellere neden olan en sık ve en ciddi tiptir.

Herpetik Keratit Belirtileri

Herpetik keratit belirtileri, hastanın muzdarip olduğu keratit türüne bağlı olarak farklılık gösterecektir. Göz uçuğu ile ilişkilendirilebilecek olağan semptomlar genellikle şunlardır:

• Ağrı,
• Gözde yabancı cisim hissi,
• Işığa karşı artan hassasiyet (fotofobi),
• Göz kapaklarında kızarıklık veya şişlik,
• Bulanık görme,
• Görme keskinliğinde belirgin azalma

Göz Uçuğu Nasıl Teşhis Edilir?

Göz uçuğu, yarık lamba muayenesi (Göz muayenesinde kullanılan bir yöntemdir. Gözün ön segmentinin binoküler ve büyütülerek incelenmesi işlemidir.) ile teşhis edilir. Klinik şüphe durumunda, virüslerin varlığını çok doğru bir şekilde tespit eden PCR (polimeraz zincir reaksiyonu) adı verilen bir test yapmak mümkündür.

Bazen dendrit şeklindeki epitel yaralarına da neden olabilen kuru gözle veya patojen akanthamoeba’nın neden olduğu gibi diğer enfeksiyon türleriyle karıştırılabilir.

Göz Uçuğu Tedavisi

Herpetik keratit tedavisi, durumun ciddiyetine bağlı olarak değişmektedir. Genel olarak, hafif enfeksiyonlar antiviral oftalmik merhemlerle veya göz damlalarıyla tedavi edilir. Ağır vakalarda, topikal antiviral merhemler veya jeller de oral antiviral ilaçlarla birlikte kullanılabilir. Enflamasyonun derecesine bağlı olarak, kornea hasarının ilerlemesini yavaşlatmak veya durdurmak ve nihai sekel olan kornea skarını en aza indirmek için anti-enflamatuar ilaçlar eklenir.

Sık tekrarlayan vakalarda, aylarca önleyici dozlarda oral antiviraller reçete edilir. Ancak bu durumlarda karaciğer fonksiyonları zarar görebileceğinden izlenmelidir. Görme keskinliğinde belirgin bir azalmaya ve en az 2-3 yıl boyunca hastalık inaktivitesine yol açan kornea skarının olduğu ciddi vakalarda, kornea transplantasyonu mümkündür.

Nakle rağmen, nöral ganglionda latent olan virüs yeni nakledilen korneada aktive olabilir. Bu nedenle ilk yıl boyunca önleyici bir tedbir olarak ağızdan bir antivirüs uygulanmalıdır. Ancak bu durum, virüsün bu yıldan sonra da nakledilen korneayı etkileyebileceği ihtimalini ortadan kaldırmamaktadır.

Herpes Keratit Önlenebilir mi?

Herpes simpleks virüsü söz konusu olduğunda korunma, vücudunuzun başka bir bölgesinde aktif bir salgın varsa gözlerinize dokunmamaya çok dikkat etmekten ibarettir.

Zoster virüsünden kaynaklanıyorsa, virüsün yeniden aktifleşmesi önlenemez. Ancak göze yakın bölgelerde zoster virüsü salgını tespit ettiğinizde hızlı hareket etmeli ve tıbbi konsültasyondan sonra mümkün olan en kısa sürede uygun tedaviye başlamalısınız.

Aktif bir salgın durumunda, herpes veziküllerinin içinde sıvı salgısı varken uyulması gereken önlemler şunlardır:

• Ellerinizi iyice yıkayın.
• Virüsün yayılmasına karşı çok hassas olan göz veya cinsel organlar gibi vücudun diğer bölgelerine dokunurken çok dikkatli olun.
• Aktif bir salgın sırasında cinsel ilişkiden kaçının.
• Tekrarlayan salgınlar durumunda, kontakt lens kullanımının sınırlandırılması ve bir göz doktoruna danışmadan göz damlası kullanmaktan kaçınılması önemlidir.

Daha önce uçuk geçirmiş olan hastalar, herpes simpleks virüsünün yeni bir salgınını önlemek için güneşe veya soğuğa maruz kalmaktan kaçınmanın ve güneş kremi kullanmanın tavsiye edildiğini bilirler.

Ayrıca, herpetik keratit öyküsü olan hastalarda, herhangi bir göz ameliyatının virüsün yeniden aktivasyonuna neden olabileceği bilindiğinden, göz ameliyatından hemen sonra anti-herpetik profilaksi (önleyici tedavi) tavsiye edilir.

Kaynakça:

• https://www.clinicasnovovision.com/blog/queratitis-herpetica/

Konuyla alakalı benzer içerikler için bu bağlantıya tıklayabilirsiniz.