Puebla Savaşı 1862 (Cinco de Mayo Muharebesi)

Puebla Savaşı, 5 Mayıs 1862’de Meksika’nın orta kesimindeki Puebla’nın eteklerinde meydana gelen çatışmadır. Cinco de Mayo Muharebesi olarak da bilinir. İkinci Fransız müdahalesi sırasında, Başkan Benito Juárez’in dış borç ödemelerinin askıya alındığını duyurmasının ardından gerçekleşti.

Puebla Savaşı Tarafları

Bu savaş aşağıdaki taraflar arasında yaşanmıştır:

• Sözde “Doğu Ordusu“, Meksika Savaş Bakanı Ignacio Zaragoza tarafından yönetiliyordu. Yaklaşık 5,000 kişiden oluşuyordu.
• Lorencez Kontu General Charles Ferdinand Latrille tarafından komuta edilen İkinci Fransız İmparatorluğu’nun müdahale gücü. Yaklaşık 6,000 kişiden oluşuyordu.

Savaşı Meksikalılar kazandı ve Fransızları yeniden toparlanmaya ve takviye beklemeye zorladı. Bu takviyelerle ilerlemeye devam ettiler ve 1863’te Mexico City’yi işgal etmeyi başardılar. İşgalin ardından Habsburg İmparatoru I. Maximilian tarafından yönetilen İkinci Meksika İmparatorluğu kurulmuştur.

Tarihsel Bağlam

Meksika’nın dış borcunu ödemediğinin açıklanmasının ardından İngiltere, İspanya ve Fransa yaklaşık 10.000 kişilik ortak bir güç oluşturmayı taahhüt ettikleri Londra Anlaşması‘nı imzaladı.

Üç ülkenin büyükelçileri Meksika hükümetine bir ültimatom göndererek borçlarının ödenmesini talep etmiş, aksi takdirde ülkeyi işgal edeceklerini bildirmişlerdir.

Juárez barışçıl bir çözüme ulaşmak için bir konferans önerdi ve bir iyi niyet göstergesi olarak dış ödemeleri askıya alan kararnameyi yürürlükten kaldırdı.

Şubat 1862’de Meksika ve yabancı ulusların temsilcileri Veracruz yakınlarında bir araya geldi. Orada Meksika’nın bağımsızlığını garanti altına alan ve müzakerelerin devamını öngören Soledad Antlaşmalarını imzaladılar.

5 Mart’ta bir Fransız askeri birliği Kont de Lorencez komutasında Veracruz’a ulaştı. Bu çıkarma üçlü ittifakın dağılmasına yol açtı. Zira İspanyol ve İngiliz hükümetleri Napolyon III’ün ekonomik iddiayı Meksika’yı işgal etmek için bir bahane olarak kullandığını fark etti. Bu yüzden Meksika hükümetinin ateşkes önerilerini kabul ettiler ve birliklerini geri çektiler.

Fransa ise borcun derhal ödenmesini ve dış gümrüklerin tam kontrolünü talep ediyordu. Juarez’in bu talepleri reddetmesi üzerine Lorencez, 6,000 adamının komutasında Meksika’ya doğru ilerledi.

Puebla Savaşı

28 Nisan’da batıdan doğuya doğru ilerleyen Fransızlar, Cumbres de Acultzingo’dan geçerek önlerini kesmeye çalışan bir Meksika müfrezesini bozguna uğrattı.

2 Mayıs’ta Fransızlar Sierra Madre Oriental’den inerek Puebla’ya doğru ilerlediler ve yardımlarına gelen 1.200 Muhafazakâr ile temas kurmaya çalıştılar. Ancak Doğu Ordusu’nun bir tugayı tarafından dağıtıldılar.

5 Mayıs sabahı Lorencez’in kuvvetleri Puebla önünde belirdi ve Meksika süvari birliklerinin ateşi altında kaldı. Savaş saat 11’de her iki tarafın topçu ateşiyle başladı. Kısa bir süre sonra Fransız birliği ikiye ayrıldı: Birincisi şehri koruyan Loreto ve Guadalupe kalelerine yönelirken, ikincisi yedek olarak kaldı. Manevrayı fark eden Zaragoza, birliklerinin büyük bir kısmını savunma tabyalarının bulunduğu tepelerin eteklerine doğru harekete geçirdi.

Fransızlar ilerlemeye devam ederek koşar adım tepeye çıktılar ama Meksika ateşiyle durduruldular. İstilacılar yeniden organize oldular ve tekrar kalelere saldırdılar ama yine geri püskürtüldüler.

Öğleden sonra Lorencez, kuvvetlerinin bir kısmını Guadalupe ve Loreto’ya, diğer kısmını da düşman kuvvetlerinin geri kalanına doğru yönlendirdi. Şiddetli yağmur Fransızların ilerlemesini zorlaştırdı ve savunma hatlarını yarmak için bir piyade hücumu başlattılar. Ancak saldırı geri püskürtüldü ve işgalciler Meksikalılar tarafından takip edilerek kaçtı.

Puebla Savaşı’nın Nedenleri

Puebla Savaşı’nın nedenleri aşağıdaki gibiydi:

• Meksika’nın 1850’lerde İspanya, Fransa ve İngiltere’ye olan borçları.
• Meksika’nın Reform Savaşı’nın sona ermesinin ardından yaşadığı ekonomik ve mali kriz.
• Ekim 1861’de Başkan Juárez tarafından ilan edilen kamu dış borç ödemelerinin durdurulması.
• İspanya, Fransa ve İngiltere’nin Meksika hükümetine baskı yapmak amacıyla Veracruz limanına askeri güç çıkarma konusunda vardıkları anlaşma.
• Amerika Birleşik Devletleri’nin genişlemesini frenlemek için Amerika kıtasındaki nüfuzunu genişletmek isteyen Fransız imparatoru Napolyon III’ün sömürgeci hırsları.

Puebla Savaşı’nın Sonuçları

Puebla Savaşı’nın sonuçları arasında şunlar yer almaktadır:

• Yaklaşık 500 Fransız askeri ve 100 kadar Meksikalı öldü.
• Fransız sefer ordusunun Veracruz’a geri çekilmesi. Orada Mart 1863’te taarruza devam edebilecek takviye kuvvetleri bekledi.
• Zaferinden üç gün sonra tifüse yakalanan General Zaragoza’nın ölümü.
• Napolyon III’ün, yerine General Frédéric Forey’i getirdiği Lorencez’in gözden düşmesi.

Puebla Savaşı’nın Önemi

Günümüzde 5 Mayıs Meksika için önemli bir tarihtir. Bu günde Puebla Savaşı askeri geçit törenleri, halk şenlikleri ve Fransızlara karşı verilen mücadelenin yeniden canlandırılmasıyla anılmaktadır. Askerlik görevini yapan gençlere de yemin ettiriliyor. Sembolik olarak, Meksika halkının büyük başarılar elde etmek için gösterdiği birliği ve ortak çabayı temsil etmektedir.

Puebla Savaşı’nın Kahramanları

Puebla Savaşı’nın kahramanları arasında aşağıdakiler öne çıkmaktadır:

• Charles Ferdinand Latrille, Lorencez Kontu (1814-1892): Fransız subay, 1862’de Meksika’yı işgal eden ordunun komutanı. Savaş planlamasında yaptığı hatalar nedeniyle Napolyon III tarafından komutanlıktan alındı.
• Juan Nepomuceno Almonte (1803-1869): Fransız işgalini destekleyen muhafazakâr Meksikalı general. Lorencez’e saldırısını düşmanın savunma tertibatının en zayıf noktasına yönlendirmesini tavsiye etti. Ancak birliklerinin üstünlüğüne güvenen Fransızlar onu görmezden geldi.
• Ignacio Zaragoza (1829-1862): Meksikalı general, Juárez’in Savaş Bakanı ve Doğu Ordusu komutanı. Sayıca üstün, daha iyi silahlanmış ve daha deneyimli bir düşmanı yenmeyi başardığı için ulusal bir kahraman olarak kabul edilir.
• Miguel Negrete (1824-1897): Fransızlara karşı savaşmak için Zaragoza’ya hizmet eden muhafazakâr Meksikalı subay ve siyasetçi.
• Porfirio Díaz (1830-1915): Guadalupe kalesinin savunulmasında önemli bir rol oynayan Meksikalı subay.

İlgili İçerik: İspanya İç Savaşı