Refah Devletinin Özellikleri ve Refah Devletleri

Bu yazımızda gelişmiş ülkeler için kullanılan refah devleti kavramını işleyeceğiz. Refah devleti nedir?, refah devletinin özellikleri nelerdir gibi sorulara cevap bulmaya çalışacağız.

Refah Devleti Nedir?

“Refah devleti” terimi, hükümetin vatandaşlarının ekonomik ve sosyal refahının korunması ve geliştirilmesinde kilit bir rol oynadığı yönetim türünü ifade eder. Fırsat eşitliği, zenginliğin adil dağılımı ve iyi bir yaşamın asgari koşullarından yararlanamayanlar için kamu sorumluluğu ilkelerine dayanır.

Çoğu modern ülke refah düzeydeki devlet olarak kabul edilen bazı unsurları uygulamaktadır. Bununla birlikte bu terim sıklıkla aşağılayıcı bir anlamda, söz konusu hükümetin mantığın ötesinde teşvikler yarattığı ve bunun sonucunda refah ödemeleri alan işsiz bir kişinin, mücadele eden bir işçiden daha fazla kazandığı bir durumu tanımlamak için kullanılır. Bu kavram bazen yetişkinlerin şımartıldığı ve çocuk muamelesi gördüğü bir “dadı devleti” olarak eleştirilmektedir.

Modern Refah Devleti

Refah devleti fırsat eşitliği, kaynakların adil dağılımı ve herkes için kamusal katılım ilkelerine dayanır. Eğitim, sağlık ve emeklilik planı da dahil olmak üzere sağlanan hizmetlere hükümet veya devletten fon kullanımını içerir.

Modern refah devleti demokrasi, refah ve bir anlamda kapitalizmi içerir. Modern refah devletleri arasında İskandinav Ülkeleri (Norveç, Danimarka, İzlanda, İsveç ve Finlandiya), Almanya, Fransa ve Hollanda yer almaktadır.

Refah Devletleri Örnek

Refah devleti kavramını kullanan ülkeler şunlardır: Birleşik Krallık, Fransa, İsveç, İtalya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Almanya, Portekiz, İspanya, Avusturya, Yunanistan, Japonya, Hollanda, İsviçre, İzlanda, Kuveyt, İsrail, Slovenya, Avustralya, Güney Kore, Estonya, Letonya, Kanada, Yeni Zelanda ve Amerika Birleşik Devletleri.

Birleşik Krallık: Hükümet; hizmetlerin sağlanması, güvensizlik durumunda sosyal koruma ve asgari gelir gibi standartların garanti edilmesi olmak üzere üç temel unsura dayanan kurumsal refah modelini kullanmaktadır. Fransa: Refah ideolojisi, farklı şekillerde kullanılan ulusal dayanışma ilkesinden büyük ölçüde etkilenmektedir. Başta bu fikir, işbirliği ve karşılıklı destek, sorumluluk ve paylaşılan riskler anlamına gelmektedir. Ancak Fransız refah sistemi toplumdaki dört gruba odaklanmıştır: Yaşlılar, hastalar/engelliler, aileler ve işsizler. İsveç: Ülke tüm vatandaşlarına en temel ihtiyaçlarını sağlamakta ve sosyal eşitlik konusunda önemli bir kararlılık göstermektedir.

Ülkelerin Sosyal Harcama Verileri

Toplam sosyal harcama kamu ve özel harcamaları dikkate alır. Ayrıca doğrudan vergilerin (gelir vergisi ve sosyal güvenlik katkıları), nakit yardımlar üzerindeki dolaylı tüketim vergilerinin ve sosyal amaçlı vergi indirimlerinin etkisini de içerir.

Refah Devletinin Tarihi

Vatandaşlara adil muamele ve yoksullar için devlet tarafından sağlanan bir yaşam standardı Roma İmparatorluğu’ndan daha eskiye dayansa da, bu kavramın tarihsel yükselişini ve düşüşünü en iyi örnekleyen modern refah devletleri İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri‘dir. 1940’lardan 1970’lere kadar İngiltere’de Beveridge Raporu‘na dayanan refah devleti; bir zamanlar hayır kurumları, sendikalar ve kilise tarafından sağlanan hizmetlerin yerini almak üzere hükümetin büyümesine yol açmıştır.

ABD’de refah bu sistem modelinin temelleri Büyük Buhran ve bu dönemde yoksulların ve çalışanların ödediği büyük bedeller sonucunda atılmıştır.

Refah Devletinin Özellikleri

Refah devletinin özellikleri şu şekildedir:

• Sosyal güvenliği sağlar. Refah devleti ekonomisinde kapitalizmin özellikleri de görülmekle birlikte esas olarak karma bir ekonomidir. Kapitalist ve sosyalist özelliklerin bir arada bulunduğu durumlarda bile, hükümet ekonomik faaliyetlerin kontrolünde ve halkın sosyal refahında baskın bir rol oynar.
• Refah devleti doğası gereği sosyalisttir. Eşitlik ilkelerine dayanır ve herkese eşit fırsat sağlamaya çalışır. Ayrıca zenginliğin adil dağılımını sağlamayı amaçlar.
• Tüm ekonomik faaliyetler üzerinde kontrol uygular. Bir refah devletinde, tüm özel girişimler hükümet tarafından düzenlenir.
• Vatandaşlarına temel hizmetleri sağlar. Her bireye hizmet sunmak devletin görevidir. Bir refah devleti; halkına genel eğitim, kamu sağlığı, toplu taşıma, konut ve diğer mali yardımlar gibi ekonomik ve sosyal hizmetler sağlamaya özen gösterir.
• Çeşitli şirketleri idare eder ve işletir. Sanayi işletmelerinin mülkiyeti ve işletilmesi ile ticari faaliyetler de refah hükümetleri tarafından yapılır.
• Herkese adalet sağlar. Bir refah devletinde sıradan insanlar birçok ihtiyaçları için yetkililerle muhatap olmak zorundadır. Örneğin; idareciler, denetleyici merciler, yaptırım uygulayıcı merciler, sosyal hizmet görevlileri, kamu sektörü teşebbüslerinin yöneticileri vs. Tüm bu ilişkilerde refah devletinin adaleti ve ihtiyaçların karşılanmasını sağlama sorumluluğu vardır.
• Faaliyetlerin planlanması refah devletinin özelliklerinden biridir. Ekonomik faaliyetler üretim ve tüketimi içerir. Ulusal politikaları formüle etmek ve her ekonomik faaliyeti dengeli bir şekilde planlamak refah devletinin görevidir. Sanayi politikası, ticaret politikası, bankacılık politikası vb. bu faaliyetleri kontrol etmek için yapılandırılır.
• Ekonomik faaliyetlerde bulunan tüm özel teşebbüsleri düzenlemek ve kontrol etmek refah devletinin işlevidir. Bu kontrol kayıt, ruhsatlandırma ve vergilendirme vb. içerir.
• İşçilerin refahı da refah devletinin görevleri kapsamına girer. İşçilerin sömürülmesini önlemek ve sanayi işletmelerinde, fabrikalarda, şirketlerde ve diğer tüm istihdam sektörlerinde çalışanların güvenliğini ve refahını sağlamak için yasal düzenlemeler yapmakla yükümlüdürler.

Refah Kapsamı

Refah devletlerinde hastalara, yoksullara, engellilere, işsizlere ve benzeri insan gruplarına bakılır. Devletin tüm vatandaşlarına makul ve adil bir yaşam standardı sağlamak için ekonomik eşitsizlikleri ortadan kaldırma görevi vardır.

Eğitim, sağlık hizmetleri, sosyal sigorta, konut, yaşlılık aylıkları ve tıbbi bakım refah devletlerinin sorumluluğu haline gelmiştir. Hatta işsizlere işsizlik tazminatı ödemesi konusunda bile gayret göstermektedirler.

Refah Devletinin Faydaları

Bir refah devletinin faydaları, vatandaşları arasında daha fazla eşitlik sağlaması ve gereksiz sıkıntıları önlemesidir.

Sosyal destek ağının sağlanması insanları hastalık, açlık ve genel sefaletten korur. Herkesin daha eşit bir düzeyde yaşamasını sağlar. Örneğin, sosyal yardım sistemi işini kaybettiği için geçici bir krizle karşı karşıya kalanlara destek olur ve onların aç kalmalarını ya da evlerini kaybetmelerini önler. Ya da başka bir örnek olarak hükümet engellileri sürekli olarak güvence altına alır. Eğer çalışamayacak durumdaysalar bir gelirleri olmalıdır.

Sosyal destek ağı insanları sadece ihtiyaç duydukları zamanlarda desteklemekle kalmaz, aynı zamanda eğitim gibi sosyal açıdan ilerlemelerine olanak tanıyan kaynaklara erişim sağlayarak insanları yoksulluktan korur.

Refah devletinin bazı savunucuları bunun aynı zamanda daha az suça yol açtığını söylemektedir. Bunun nedeni hak sahiplerinin yaşam için gerekli ihtiyaçlardan yoksun olmamaları ve bu nedenle hırsızlık yapacak kadar aciz durumda olmamalarıdır.

Refah Devletinin Yarattığı Dezavantajlar

Refah devletinin yarattığı dezavantajı – ve son refah reformlarının arkasındaki temel neden – ülke vatandaşları için daha yüksek vergi oranlarına ve önemli hükümet harcamalarına yol açmasıdır. Refah sistemini eleştirenler aynı zamanda yüksek işsizlik ve düşük üretkenliği teşvik edebileceğini söylemektedir. Sıklıkla dile getirilen bir çekince de yardımların “refah bağımlılığına” ya da hak sahiplerinin iş bulmak için bir neden görmediği “refah kültürüne” yol açabileceğidir.

Bir başka sakınca da sosyal yardım dolandırıcılığı (insanların hakları olmayan yardımları almaları) ile ilgili endişelerdir. Devlet mali yardım konusunda çok cömert davranırsa sosyal yardım dolandırıcılığı yaygınlaşır.

Son olarak, bazı kuruluşlar sosyal yardım sisteminin vatandaşları evlenmekten caydırdığını, çünkü yardımların büyük ölçüde bekar ebeveynleri desteklediğini iddia etmektedir. Tabi bu durum ülkeden ülkeye de değişiklik gösterebilir. Örneğin Türkiye’de evli ve çocuklu bireylerin maaşları bekâr bireylerden fazladır.

İlginizi Çekebilir: Ludizm (Makine Kırıcılığı) Nedir?

Kaynakça:

• https://www.cashfloat.co.uk/blog/money-saving/benefits-uk/
• https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_social_welfare_spending
• https://data.oecd.org/socialexp/social-spending.htm
• https://worldpopulationreview.com/country-rankings/welfare-states
• https://www.worldatlas.com/articles/what-is-a-welfare-state.html
• https://www.indiastudychannel.com/resources/141808-Concept-definition-and-characteristics-of-welfare-state.aspx
• https://www.investopedia.com/terms/w/welfare-state.asp