Sosyal Beceri Nedir? Sosyal Beceri Örnekleri

Sosyal beceriler, toplum içinde sağlıklı bir şekilde yaşamak için yararlı olduğu kadar gereklidir de. Peki sosyal beceri nedir? Sosyal beceri örnekleri nelerdir?

Sosyal Beceri Nedir?

Sosyal beceri veya sosyal yeterlilik, insanların (ve hatta diğer hayvan türlerinin) toplumda sergiledikleri ve onlara bir nevi başarı getiren davranışlar bütünü olarak tanımlanabilir. Daha basit bir ifadeyle: bir bireyin belirli durumlarda sergileyebileceği, toplum tarafından değerlendirilen yetenekler bütünüdür.

Sosyal beceri kavramı zor bir kavramdır. Çünkü bu becerilerin tek bir tanımı ve bu konuda bilimsel bir fikir birliği yoktur. Aslında, bir dereceye kadar, sosyal beceriler ortaya çıktıkları kültürel bağlama bağlıdır. Çünkü aynı özellik farklı gelenekler tarafından farklı şekilde değerlendirilebilmektedir.

Genel olarak, sosyal beceriler insanların toplumsal hedeflerine ulaşmalarını, yani kişiler arası ilişkilerini iyi yönetmelerini sağlar. Bu durumun da hayatın diğer alanlarında yansımaları olabilir. Genellikle iletişim ve duyguların yönetimine dayanırlar.

Bazı zihinsel veya sinirsel patoloji vakalarında (otizm spektrum bozuklukları gibi), insanların sosyal yeterlilikleri oldukça etkilenir ve normalden farklı bir öğrenme modeli gerektirir. Çünkü bu yetenekler genellikle sosyal alışveriş yoluyla doğal olarak gelişir (ve elbette kişilik faktörleri, yetiştirilme tarzı vb. tarafından belirlenir).

Sosyal Beceri Örnekleri

Sosyal beceri örnekleri olarak şunları sıralayabiriz:

• Temel: Başkalarını dinleme, sohbeti başlatma ve sürdürme, soru sorma, teşekkür etme, kendini tanıtma, başka birini tanıtma, iltifat etme, diyalog kurma vb.
• Gelişmiş: Yardım istemek, bir tartışmaya katılmak, talimat vermek, talimatları takip etmek, özür dilemek, başkalarını ikna etmek, saygılı bir görüş bildirmek, bir şikayeti formüle etmek, iki taraf arasında arabuluculuk yapmak vb.
• Duygusal: Ne hissettiğinizi bilmek, ne hissettiğinizi ifade etmek, diğer insanların duygularını anlamak, diğer insanların öfkesiyle başa çıkmak, sevgiyi ifade etmek, korkuyla başa çıkmak, kendini ödüllendirmek, acı çekenleri rahatlatmak vb.
• Saldırganlığa alternatifler: İzin istemek, kendini sevmek, biriyle bir şey paylaşmak, başkasıyla pazarlık yapmak, başkasına yardım etmek, özdenetim kullanmak, şakalara karşılık vermek, haklarını savunmak, çatışmadan kaçınmak vb.
• Stresle başa çıkma: Şikayette bulunmak, şikayete yanıt vermek, sportmenlik göstermek, utançla başa çıkmak, hayal kırıklığıyla başa çıkmak, bir arkadaşı savunmak, başarısızlıkla başa çıkmak, kederle başa çıkmak, akran baskısıyla başa çıkmak vb.
• Planlama: Karar vermek, bilgi toplamak, yeteneklerini bilmek, bir göreve odaklanmak, ihtiyaçları önceliklendirmek vb.

Sosyal Becerilerin Faydaları

Sosyal yeterlilik başkalarıyla her bağlamda tatmin edici bir şekilde ilişki kurmamızı sağlar: aile, arkadaşlar, iş, akademik vb. Bu becerilerin geliştirilmesi, başkalarıyla optimum ve tatmin edici ilişkiler kurmak için gereklidir.

Sosyo-becerilere yeterince hakim olmak, kendini ifade etmeyi ve başkalarını anlamayı öğrenmeyi, başkalarının ihtiyaçlarını ve çıkarlarını dikkate almayı, sorunları daha kolay çözebilmeyi ve başkalarıyla günlük yaşamda zor sorunlara çözümler bulmak için faydalıdır.

Sosyal çekiciliğin doğuştan geldiğine ve bunu değiştirmek için yapabileceğimiz bir şey olmadığına dair bir inanç vardır. Ancak bu tamamen doğru değildir. Sosyal beceriler, çoğu beceri gibi, yaşam boyunca deneyimle kazanılır. Küçüklüğümüzden itibaren başkalarıyla ilişki kurmayı öğreniriz. Sosyal becerilerin öğrenilmesi çok erken yaşlarda başlar ve kişinin daha sonraki gelişimine damgasını vurur.

Tüm kişisel becerilerde olduğu gibi, başlangıçta doğuştan gelen öğretiler vardır. Ancak kısa süre sonra çevremizin (aile, okul, arkadaşlar vb.) dış etkileri de eklenir. Dolayısıyla bunlar öğrenilen ve yaşam döngümüz boyunca eğitilebilen becerilerdir.

Anksiyete, depresyon, davranış sorunları gibi birçok psikolojik sorunda sosyal beceriler alanı en çok etkilenen alanlardan biridir. Bu nedenle bu becerilerle çalışmak psiko-sosyal rehabilitasyonda önem arz eder. Ancak herhangi bir kişi, günlük yaşamın herhangi bir bağlamında kişisel, sosyal ve iş düzeyinde ilişkilerini geliştirmek için sosyal beceri eğitiminden yararlanabilir. Sosyal yeterlilik aşağıdaki işlevlerin yerine getirilmesini sağlar:

• Sosyal etkileşim durumlarında pekiştiricidirler.
• Kişiler arası ilişkileri sürdürür veya geliştirirler.
• Belirli sosyal durumlarda stres ve kaygıyı azaltırlar.
• Özsaygıyı ve benlik kavramını korur ve geliştirir.
• Her bir özel durumda hangi davranışların uygun veya gerekli olduğunu bilmeyi sağlar.
• Bize kendi becerilerimizi uygulamaya koyabilmek için gözlemleme fırsatı verir. Aynı zamanda, hangi becerilerimizi geliştirmemiz gerektiğinin daha fazla farkına varırız.
• Performansımızın etkinliği veya aksi ile ilgili olarak geri bildirim almamızı sağlar.
• Elde edilen başarıları pekiştirerek sürdürmeye yardımcı olur.
• Öğrenilenlerin günlük hayatımızda alışkanlık haline gelmesini sağlar. Üzerinde çalıştığımız becerileri pekiştirir ve genelleştirir.

Neden Bazı İnsanlar Sosyal Becerilerden Yoksundur?

Tüm davranışlar gibi sosyal beceriler de her bireyin kişisel özellikleriyle yakından ilişkilidir. Bu şekilde, her bireyin sosyal davranışı, çocukluğundan itibaren ailesi ve sosyal çevresiyle olan ilişkilerine dayalı olarak şekillenir.

Çocukluğumuz boyunca, hayatın çeşitli koşulları karşısında düşünme, hissetme ve hareket etme tarzımızı şekillendiririz. Bu anlamda, ebeveynler sosyal becerilerin geliştirilmesinde temel bir rol oynamaktadır. Çünkü ilk etapta bize nasıl “olmamız” ve “davranmamız” gerektiğini öğretenler onlardır.

Bize güvende hissetmeyi, kendimize güvenmeyi, kendimizi uygun bir şekilde ifade etmeyi, anlayışlı, saygılı, iddialı olmayı vb. öğreten ebeveynlerimiz, çocukluğumuzun önemli figürleridir. Erken yaşlardan itibaren güvenlik yerine utanç duymayı, anlayış yerine öfke hissetmeyi ya da empati yerine bencil olmayı öğrenirsek, yetişkinlikte uygun şekilde ilişki kurmak için gerekli sosyal becerilere sahip olmamamız çok muhtemeldir.

Öte yandan, çevremiz bizim için uygun sosyal davranışı modellemiyorsa, bizi bu amaca doğru yönlendirecek bir referans noktamız olmayacaktır. Tüm bunlara rağmen iyi haber şu ki; sosyal becerilerimizi geliştirmeye başlamak için hiçbir zaman geç değildir. Tüm davranışlar gibi bu da öğrenilebilir ve geliştirilebilir.

Sosyal Becerilerin Önemi

Sosyal beceriler konusu günlük hayatımızda, hem bu becerilerin varlığında hem de yokluğunda, hem aile ve iş ortamlarında hem de arkadaşlar arasında mevcuttur. Kişinin kendi içinde bu becerileri öğrenmesi ve geliştirmesi, başkalarıyla optimal ve tatmin edici ilişkiler kurabilmesi için temel önemdedir.

Hedeflerimize ulaşmamızın engellenmemesi, kendimizi nasıl ifade edeceğimizi bilmemiz ve başkalarının ilgi, ihtiyaç ve duygularını dikkate almamız gibi bunları uygulamaya koymanın sayısız faydası vardır. Ayrıca, diğer hususların yanı sıra, istediklerimizi elde etmemize, başkalarıyla tatmin edici bir şekilde iletişim kurmamıza ve iyi bir özgüvene sahip olmamıza yardımcı olurlar.

Sosyal Becerilerinizi Nasıl Geliştirebilirsiniz?

Sosyal becerilerinizi geliştirmenin çeşitli yolları vardır:

1-Geri bildirim almak

Güvenilir arkadaşlarınızdan, akıl hocalarınızdan veya yöneticilerinizden gelişim alanlarınız hakkında size dürüstçe geri bildirim vermelerini isteyin.

2-Hedeflerin belirlenmesi

Sosyal becerilerinizi geliştirmek üzere ölçülebilir hedefler belirlemeye başlamak için bu geri bildirimi kullanın. SMART hedefleri (Spesifik, Ölçülebilir, Ulaşılabilir, İlgili ve Zamana Dayalı) çerçevesi ilerlemenizi izlemek için yardımcı olabilir.

3-Kaynak bulma

Hem ücretli hem de ücretsiz çeşitli sosyal beceri geliştirme sınıfları, kılavuzları, kitapları ve diğer araçlar mevcuttur. Genel sosyal beceri dersleri veya beden dili veya karizma gibi özel beceri kursları için arama yapabilirsiniz.

4-Uygulama için alanları belirleyin

Sosyal becerilerinizi geliştirmek için taktikler ve ipuçları öğrendikten sonra, bunları evde ve işte uygulamaya koyun. Ayrıca, kişiler arası becerilerinizi geliştirebileceğiniz gönüllü fırsatlar veya müfredat dışı etkinlikler de arayabilirsiniz.

Kaynakça:

• https://lamenteesmaravillosa.com/que-son-las-habilidades-sociales/

Konuya benzer içerikler için bu bağlantıya tıklayabilirsiniz.