Kısaca Marksizm Nedir? | 10 Maddede Özellikleri

Bu yazımızda kısaca marksizm nedir sorusuna cevap bulmaya çalışacağız. Ayrıca marksizmin özellikleri ve temsilcilerini de ele alacağız. İyi okumalar…

Kısaca Marksizm Nedir?

Marksizm, 19. yüzyılda Alman filozof, sosyolog, ekonomist ve gazeteci Karl Marx (1818-1883) tarafından ortaya atılan gerçekliğin yorumlanması doktrinidir. Bu düşünce modeli, toplum ve tarihinin yanı sıra toplum içinde işleyen güçlerin anlaşılmasında devrim yaratmıştır.

Marksizm adını, Friedrich Engels (1820-1895) ile ortak çalışmaları olan ve Rus Devrimi, Çin Komünist Devrimi ile Küba Devrimi gibi farklı devrimci siyasi modellerin ortaya çıkmasına ilham kaynağı olan Karl Marx‘tan almaktadır.

Karl Marx’a göre insanlığın kaderi, sonunda komünizm adını verdiği sınıfsız bir toplumun ortaya çıkmasıydı. Önermelerinin çoğu bugün hala geçerlidir ve düşüncelerinin çoğu post-Marksist olarak bilinen daha sonraki doktrinlerde varlığını sürdürmektedir.

Marksizmin Kökeni

Bir doktrin olarak Marksizm, 19. yüzyılda Marx ve Engels‘in fikirlerinin popülerleşmesinin ardından doğmuştur. Bunlar, Engels’in Marksist perspektif için Bilimsel Sosyalizm terimini kullanmasından bu yana Ütopik Sosyalizm olarak bilinen daha önceki çeşitli sosyalist akımlardan esinlenmiştir.

Akılda tutulması gereken önemli bir husus, Marx’ın kendisinden önce gelen sosyalizmi icat etmediği, ancak ona kendi felsefi ve antropolojik perspektifini kazandırdığıdır.

Marksizmin Özellikleri

Marksizmin özellikleri maddeler halinde şu şekildedir;

1. Tek bir sınıf veya sosyal grup olacak şekilde sosyal sınıf eşitsizliği sisteminin sona ermesi.
2. Kamu mülkiyeti lehine özel mülkiyetin kaldırılması.
3. Bir işçinin ücreti, elde edebileceği kâra göre belirlenmelidir.
4. Bir malın değeri, üretimine harcanan emek miktarına göre belirlenir.
5. Halkın ihtiyaçlarını karşılayabilecek tek bir yönetici sosyal sınıfın oluşturulması.
6. Fiyatların devlet tarafından standartlaştırılmasını sağlamak amacıyla ekonominin ve üretim araçlarının merkezileştirilmesi.
7. Gelir vergisi telaffuz edilmeli ancak aynı zamanda kademelendirilmelidir.
8. Merkezi bankacılık kontrolü.
9. İletişim, ulaşım ve eğitim sistemi kamusal olmalıdır.
10. Marksist görüşe göre din halkı sömürgeleştiren bir kavramdır. Bundan dolayı din birçok alanda sistem içerisinde yer almamaktadır.

Kısaca Marksizmin Ana Fikirleri

Marksist iktisat teorisi, kapitalizmin giderek daha fazla işçiyi sömürdüğü için eninde sonunda kendi kendini yok edeceğini savunur. Bu şekilde proletarya – tüm emek gücü – kapitalizmin çöküşü ve yeni sosyalist sistemin yükselişi için bir katalizör görevi görür. Diyalektik olarak bilinen şey budur.

Başka bir deyişle, diyalektik kavramı kapitalizmin çöküşünün ve ardından sosyalizmin ve dolayısıyla komünizmin yükselişinin kaçınılmaz olduğunu göstermektedir. Burjuvazi ve proletarya, komünizmin gelişini garanti eden sosyalizmi yaratmak için çarpışır.

Marksistler komünizmin diğer ekonomik sistemlerden daha fazla özgürlük sağladığını ve servetin yeniden dağıtımının birçok sorunu çözeceğini iddia ederler. Dahası, Marx devlet kurumlarının kullanılmasını, örneğin üretim araçlarının satın alınmasını ve işçilere dağıtılmasını finanse etmek için vergi kullanılmasını önerir. Bu da sonunda tam rekabetçi bir piyasa oluşturacaktır.

Ayrıca Marksizm dine de karşıdır. Karl Marx’a göre din halkın afyonudur. Bu anlamda Marx, insanlığın kurtuluşunun cennette değil, yeryüzünde olduğunu ileri sürer.

Marksizme göre hangi toplumsal sınıflar vardır?

Marksizm’in kapitalist toplum vizyonu, sosyo-ekonomik güç piramitlerine tırmanmak ve üretim araçlarını ele geçirmek için sürekli bir mücadele içinde olan üç sosyal sınıfı ayırt eder. Bu sınıflar şunlardır:

• Burjuvazi: Bu, kapitalist toplumdaki yönetici sınıftır. Bunlar üretim araçlarının sahipleridir: fabrikalar, dükkanlar, vs. Onlar, işçilerin emeğinin artı değerini ellerinde tutan kapitalist sahiplerdir.
• Proletarya: Bir ücret karşılığında sisteme emek kapasitelerinden başka sunacak bir şeyleri olmayan farklı çalışan sınıflardan oluşur. İşçi sınıfı olarak da bilinir.
• Lümpenproletarya: Ya da üretime hiçbir şekilde katkıda bulunmayan marjinal bireyleri içeren üretken olmayan sınıf.

Marksizm’in Temsilcileri

Marksizmin başlıca temsilcileri şunlardı:

• Karl Marx (1818-1883): Marksizmin kurucusu Yahudi asıllı Alman ekonomist, sosyolog ve filozof.
• Friedrich Engels (1820-1895): Alman ekonomist, sosyolog ve filozof. Marx’a atfedilen eserlerin birçoğunun ortak yazarıydı.
• Georgy Plekhanov (1856-1918): Hayatının büyük bölümünü İsviçre’de geçiren Rus teorisyen ve devrimci. 1886’da ilk Rus Marksist örgütü olan Emeğin Kurtuluşu Grubu’nu kurdu. 1917’deki Rus Devrimi’nden sonra ülkesine döndü. Ancak Bolşeviklere muhalefeti nedeniyle Finlandiya’ya sürgüne gitmek zorunda kaldı ve 1918’de orada öldü.
• Vladimir Ilich Lenin (1870-1924): Rus siyasetçi ve teorisyen, Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi’nin kurucularından biri ve Bolşeviklerin lideri. 1917 devriminden sonra ilk sosyalist reformların hayata geçirilmesi ve Sovyetler Birliği’nin kurulması için çaba harcadı.
• Rosa Luxemburg (1871-1919): Yahudi kökenli Polonyalı Marksist teorisyen. Ülkesinin Birinci Dünya Savaşı’na katılmasına karşı çıktığı 1914 yılına kadar Almanya Sosyal Demokrat Partisi’nin sol kanadının bir üyesiydi. 1916’da Alman Komünist Partisi’nin kökeni olan Spartakist Birliği’ni kurdu. 1919’da Weimar Cumhuriyeti’ne karşı başarısız bir devrimde yer aldı ve bu sırada milliyetçi paramiliterler tarafından suikasta uğradı.
• Leon Troçki (1879-1940): Yahudi kökenli Rus siyasetçi ve devrimci. 1918 ve 1924 yılları arasında Savaş Halk Komiseri olarak görev yaptı ve buradan Kızıl Ordu’yu örgütledi. Sürekli devrim doktrinini savunduğu için Joseff Stalin tarafından iktidardan uzaklaştırıldı ve 1940 yılında bir suikast sonucu öldürüldüğü Meksika’ya sürgüne gitti.
• Antonio Gramsci (1891-1937): İtalyan sosyolog ve gazeteci, Benito Mussolini’nin emriyle hapse atıldığı 1924-1926 yılları arasında genel sekreterliğini yaptığı İtalyan Komünist Partisi’nin kurucularından biri. Hapishanede, kültürel hegemonya ve hegemonik blok kavramlarını tartıştığı Hapishane Defterleri‘ni yazdı.
• Mao Zedong (1893-1976): Çinli siyasetçi ve filozof, 1949’da Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurucusu. Marksizm-Leninizm’in yaklaşımlarını benimsedi. Ancak kendi nüanslarıyla köylü sınıfına devrimin itici gücü rolünü verdi. Ayrıca demokratik halk diktatörlüğü ve kültürel devrim kavramlarını da ortaya atmıştır. Kırmızı Kitap (1964) adlı kitabın yazarıdır.

Bu yazımızda “Kısaca Marksizm Nedir | 10 Maddede Özellikleri” üzerinde durduk. Dilerseniz buna benzer olarak Stalinizm Nedir ve Özellikleri Nelerdir? yazımızı da okuyabilirsiniz.